Getallen: Machten en wortels
Rekenregels voor machten
Om het rekenen met machten eenvoudiger te maken, kunnen we een aantal rekenregels gebruiken.
Vermenigvuldigen van machten
Wanneer we #\blue2^\orange3# vermenigvuldigen met #\blue2^\purple4# krijgen we:
\[\begin{array}{rcl}\blue2^\orange3 \times \blue2^\purple4&=&\underbrace{(\blue2 \times \blue2 \times \blue2)} _{\orange3 \text { maal}}\times \underbrace{(\blue2 \times \blue2 \times \blue2 \times \blue2)}_{\purple4 \text{ maal}}\\&=&\blue2^{\orange3+\purple4}\\&=&\blue2^7\end{array}\]
In het algemeen geldt:
Bij het vermenigvuldigen van machten met hetzelfde #\blue{\textit{grondtal}}# mogen we de exponenten bij elkaar optellen. Het #\blue{\textit{grondtal}}# blijft gelijk.
Voorbeelden
\[\begin{array}{rcl}\blue3^\orange{4} \times \blue3^\purple{2} &=&\blue3^{\orange4+\purple2} \\&=&\blue3^{6} \\ \\ (\blue{\frac{1}{2}})^\orange{5} \times (\blue{\frac{1}{2}})^\purple3&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{\orange5+\purple3} \\&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{8} \\ \\ (\blue{-3})^\orange{10} \times (\blue{-3})^\purple{5}&=&(\blue{-3})^{\orange{10}+\purple5} \\&=&(\blue{-3})^{15} \end{array}\]
Delen van machten
Wanneer we #\blue2^\orange{5}# delen door #\blue2^\purple2# krijgen we:
\[\begin{array}{rcl}\blue2^\orange5 : \blue2^\purple2&=&\underbrace{(\blue2 \times \blue2 \times \blue2\times\blue2 \times \blue2)}_{\orange5 \text { maal}}: \underbrace{(\blue2 \times \blue2)}_{\purple2 \text{ maal}}\\&=&\underbrace{\blue2 \times \blue2 \times \blue2}_{\orange5-\purple2 \text { maal}}\\&=&\blue2^{\orange5-\purple2}\\&=&\blue2^3\end{array}\]
In het algemeen geldt:
Bij het delen van machten met hetzelfde #\blue{\textit{grondtal}}# mogen we de exponenten van elkaar aftrekken. Het #\blue{\textit{grondtal}}# blijft gelijk.
Voorbeelden
\[\begin{array}{rcl}\blue3^\orange{4} : \blue3^\purple{2}&=&\blue3^{\orange4-\purple2} \\&=&\blue3^{2} \\ \\ (\blue{\frac{1}{2}})^\orange{5} :(\blue{\frac{1}{2}})^\purple3&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{\orange5-\purple3} \\&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{2} \\ \\ (\blue{-3})^\orange{10} : (\blue{-3})^\purple{5}&=&(\blue{-3})^{\orange{10}-\purple5} \\&=&(\blue{-3})^{5}\end{array}\]
Machtsverheffen van machten
Wanneer we #\blue2^\orange{3}# tot de macht #\purple4# verheffen, krijgen we:
\[\begin{array}{rcl}\left(\blue2^\orange3\right)^\purple4&=&\underbrace{\blue2^\orange3 \times \blue2^\orange3 \times \blue2^\orange3 \times \blue2^\orange3}_{\purple4 \text { maal}}\\&=&\blue2^{\overbrace{\orange3+\orange3+\orange3+\orange3}^{\purple4 \text{ maal}}}\\&=&\blue2^{\orange3 \times \purple4}\\&=&\blue2^{12}\end{array}\]
In het algemeen geldt:
Bij het verheffen van een macht tot een macht mogen we de exponenten met elkaar vermenigvuldigen. Het #\blue{\textit{grondtal}}# blijft gelijk.
Voorbeeld
\[\begin{array}{rcl}\left(\blue3^\orange{4}\right)^\purple{2} &=& \blue3^{\orange4 \times \purple2} \\ &=& \blue3^{8} \\ \\ \left(\left(\blue{\frac{1}{2}}\right)^\orange{5}\right)^\purple3&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{\orange5 \times \purple3} \\&=&(\blue{\frac{1}{2}})^{15} \\ \\ \left(\left(\blue{-3}\right)^\orange{10}\right)^\purple{5} &=& (\blue{-3})^{\orange{10} \times \purple5} \\&=&(\blue{-3})^{50} \end{array}\]
#\begin{array}{rcl}
13^3 \times 13^2 &=& 13^{3+2} \\
&&\phantom{xxx}\blue{\text{rekenregel: bij het vermenigvuldigen van machten met hetzelfde grondtal }}\\
&&\phantom{xxx}\blue{\text{moeten we de exponenten optellen}}\\
&=& 13^{5}\\
& &\phantom{xxx}\blue{\text{exponenten opgeteld}}\\
\end{array}#
Dus het getal #5# moet op de puntjes staan.
omptest.org als je een OMPT examen moet maken.